De Nederlandse auteurswet gaat veranderen. Hiervoor is vorig jaar een internetconsultatie gehouden waarop de vereniging Open Nederland, Creative Commons Nederland en Wikimedia Nederland gezamenlijk hebben gereageerd. Nu ligt er een wetsvoorstel dat in de Tweede Kamer besproken wordt. Verplichte vergoedingen op vrije materialen, uploadfilters en text- en datamining hadden beter geïmplementeerd kunnen worden. Hieronder staat het overzicht van relevante aanpassingen die gemaakt zijn ten opzichte van de consultatieversie. Onze diepere analyse van het wetsvoorstel is hier te vinden.
Een vergoeding van €0 toestaan is niet opgenomen. Dat brengt de volledige markt van open licenties in gevaar. Rechthebbenden moeten in staat zijn af te zien van een financiële vergoeding. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van Creative Commons-licenties. Dit staat nu niet goed in de wet. Hierdoor kunnen vertegenwoordigers vergoedingen claimen waar makers en rechthebbenden niet willen dat deze geclaimed worden. In de digitale tijd wordt de waarde van content niet per definitie bepaalt door kopieën, maar ook door services of context. Rechthebbenden moeten de flexibiliteit behouden om content tegen €0 te verspreiden.
Onze vrijheid van meningsuiting kan worden beperkt. Er zijn geen passende waarborgen genomen die voorkomen dat controversiële uploadfilters hiervoor gebruikt worden. De wet maakt geen voorbehouden op additionele restricties die deze platformen als private partijen kunnen opleggen aan hun gebruikers. Zo zijn zij niet verplicht om het gebruik van citaat, kritiek, recensie, of gebruik voor een karikatuur, parodie of pastiche toe te staan. Deze private intermediairs mogen zonder opgaaf van reden werken verwijderen uit hun aanbod. De wet geeft enkel aan dat dit geen inbreuk op het auteursrecht is.
Onduidelijkheid rondom tekst- en datamining houdt geen rekening met open licensering en beperkt innovatie. Wij blijven stellen dat in deze digitale wereld het principe ‘recht om te lezen is het recht om te minen’ zou moeten zijn. Zonder de juiste technische handreikingen zal deze nieuwe beperking in alle waarschijnlijkheid leiden tot een inperking van de mogelijkheid om te innoveren met Nederlandse data.
Uitzonderingsposities voor o.a. Wikipedia, Wikiwijs en Github op internetfilters is een oplossing voor een ander probleem. Online-encyclopedieën zonder winstoogmerk (zoals Wikipedia), onderwijs- of wetenschappelijke gegevensbanken zonder winstoogmerk (zoals WikiWijs), platforms voor het ontwikkelen en delen van opensourcesoftware (zoals GitHub) zijn uitgesloten van de internetfilters. Er is geen garantie dat deze uitzonderingsposities altijd zullen blijven bestaan. De internetfilters hebben daarom de potentie om een grote negatieve impact te hebben op het gebruik onze vrijheid van meningsuiting. We blijven groot tegenstanders van deze filters.
Verbeterde artikelen voor erfgoedinstellingen. Erfgoedinstellingen hebben nu meer mogelijkheden om hun collectie te digitaliseren en digitaal beschikbaar te stellen. Wel waren we teleurgesteld om te lezen dat erfgoedinstellingen ondanks onze oproep niet zijn opgenomen is in de onderwijsuitzondering.
Nieuwe rechten voor persuitgevers zijn niet toepasbaar op vrije materialen. Persuitgevers hebben een nieuw recht gekregen op hun perspublicaties (Ancillary Copyright). Zij mogen online platformen, zoals Google News, verbieden hun materiaal te gebruiken. Gelukkig zijn deze niet van toepassing op vrije werken die opgenomen zijn in de publicatie, zoals Creative Commons-licenties. We blijven nadrukkelijk tegen de implementatie van dit nieuwe recht voor persuitgevers. Het is overbodig en ervaring in Duitsland en Spanje heeft geleerd dat het een het voor een slechtere informatiepositie van burgers zorgt.
Je mening geven?
Het wetsvoorstel wordt op woensdag 3 juni tussen 16:00 en 17:00 (Update, de vergadering is verplaatst naar 4 juni)op de procedurevergadering van de commissie Justitie en Veiligheid besproken. Op die pagina vind je alle stukken die zij gaan bespreken. Deel je mening op social media, of stuur je reactie naar de commissieleden.
Over ons
Open Nederland. Creative Commons en Wikimedia Nederland blijven ons inzetten voor een betere toegang tot informatie, kennis, en cultuur. Heb je vragen, neem contact op met bestuur@opennederland.nl. Steun ons door lid te worden van Open Nederland. Lidmaatschap is gratis.